ابن‌قرصه احمد بن موسیابن قُرْصه، احمد بن موسی (د ۷۰۱ق/۱۳۰۲م)، ادیب ، شاعر و فقیه بود. ۱ - بیوگرافیاو در فیّوم مصر به دنیا آمد، سپس به قُوص رفت و در شمار کارگزاران حکومت درآمد و مدتی نظارت بر دیوان قوص و اسنکدریه را برعهده گرفت. [۱]
ادفوی، جعفر، الطالع السعید، ج۱، ص۱۴۶، به کوشش سعد محمد حسن، قاهره، ۱۹۶۶م.
[۲]
صفدی، خلیل،الوافی بالوفیات، ج۸، ص۲۰۵، به کوشش محمد یوسف نجم، بیروت، ۱۳۹۱ق/۱۹۷۱م.
۲ - مقامات علمیچندی نیز در مدرسه افرمیه به تدریس اشتغال داشت. [۳]
ادفوی، جعفر، الطالع السعید، ج۱، ص۱۴۶، به کوشش سعد محمد حسن، قاهره، ۱۹۶۶م.
[۴]
صفدی، خلیل، الوافی بالوفیات، ج۸، ص۲۰۵، به کوشش محمد یوسف نجم، بیروت، ۱۳۹۱ق/۱۹۷۱م.
وی در نحو ، لغت ، ادب و نیز فقه چیره‌دست بود.۳ - اساتیداز استادان او تن‌ها به نام ابومحمد بن عبدالسلام اشاره شده است ۴ - شخصیت اخلاقیگفتهاند که وی کم‌سخن می‌گفت و در گفتار خویش اِعراب کلمات را آشکار می‌کرد. [۵]
ادفوی، جعفر، الطالع السعید، ج۱، ص۱۴۶، به کوشش سعد محمد حسن، قاهره، ۱۹۶۶م.
[۶]
صفدی، خلیل، الوافی بالوفیات، ج۸، ص۲۰۵، به کوشش محمد یوسف نجم، بیروت، ۱۳۹۱ق/۱۹۷۱م.
[۷]
ابن حجر، احمد، الدرر، ج۱، ص۳۲۸، به کوشش محمد عبدالمعید خان، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۲ق/۱۹۷۲م.
ادفوی برخی پیشگویی‌ها نیز به او نسبت داده است. [۸]
ادفوی، جعفر، الطالع السعید، ج۱، ص۱۴۶، به کوشش سعد محمد حسن، قاهره، ۱۹۶۶م.
وی مردی ظریف و نکته‌دان بود و گفت‌وگوی او با سلطان علم‌الدین سنجر شجاعی بر این امر دلالت دارد. [۹]
ادفوی، جعفر، الطالع السعید، ج۱، ص۱۴۶، به کوشش سعد محمد حسن، قاهره، ۱۹۶۶م.
[۱۰]
صفدی، خلیل، الوافی بالوفیات، ج۸، ص۲۰۵، به کوشش محمد یوسف نجم، بیروت، ۱۳۹۱ق/۱۹۷۱م.
۵ - ذوق شعریادفوی ضمن ستایش از شعر ابن قرصه گفته است که وی دیوانی در ۴ جلد داشته [۱۱]
ادفوی، جعفر، الطالع السعید، ج۱، ص۱۴۷، به کوشش سعد محمد حسن، قاهره، ۱۹۶۶م.
و سپس چند قطعه از اشعار وی را که مجموع آن‌ها به بیش از ۱۱ بیت نمی‌رسد، آورده است. [۱۲]
ادفوی، جعفر، الطالع السعید، ج۱، ص۱۴۷ - ۱۴۸، به کوشش سعد محمد حسن، قاهره، ۱۹۶۶م.
۶ - تألیفاتافزون بر دیوان، چند خطبه و مسائلی در فقه، نحو، لغت و ادب، ادفوی کتابی با عنوان نُتَف المذاکرة و تُحَف المحاضرة به او نسبت داده است [۱۳]
ادفوی، جعفر، الطالع السعید، ج۱، ص۱۴۸، به کوشش سعد محمد حسن، قاهره، ۱۹۶۶م.
[۱۴]
صفدی، خلیل، الوافی بالوفیات، ج۸، ص۲۰۵، به کوشش محمد یوسف نجم، بیروت، ۱۳۹۱ق/۱۹۷۱م.
که اکنون در دست نیست. ۷ - تاریخ وفاتوی سرانجام در شهر قوص چشم از جهان فروبست. [۱۵]
ادفوی، جعفر، الطالع السعید، ج۱، ص۱۴۶، به کوشش سعد محمد حسن، قاهره، ۱۹۶۶م.
[۱۶]
صفدی، خلیل، الوافی بالوفیات، ج۸، ص۲۰۵، به کوشش محمد یوسف نجم، بیروت، ۱۳۹۱ق/۱۹۷۱م.
۸ - فهرست منابع(۱) ابن حجر، احمد، الدرر، به کوشش محمد عبدالمعید خان، حیدرآباد دکن، ۱۳۹۲ق/۱۹۷۲م. (۲) ادفوی، جعفر، الطالع السعید، به کوشش سعد محمد حسن، قاهره، ۱۹۶۶م. (۳) صفدی، خلیل، الوافی بالوفیات، به کوشش محمد یوسف نجم، بیروت، ۱۳۹۱ق/۱۹۷۱م. ۹ - پانویس
۱۰ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن‌قرصه»،ج۴، ص۱۶۳۶. |